สิ่งที่ควรรู้ก่อนตัดสินใจปลูกมะนาว

 สวนขวัญพรรณไม้  (หาอ่านได้ในเมืองไม้ผล ฉบับเดือนมิถุนายน 2553 ครับ)
มะนาว เป็นเครื่องปรุงรสที่ทุกคนชื่นชอบ และคงจะไม่มีใครที่ไม่เคยลิ้มรดชาติความเปรี้ยวจี๊ดจ๊าด ของมะนาว ซึ่งไม่มีสิ่งใดที่จะมาทดแทนคุณลักษณะเหล่านี้ได้ จึงทำให้มะนาวเป็นเครื่องปรุงรสที่อยู่คู่กับครัวไทย แต่ทำไมราคาผลผลิตมะนาวในช่วงเดือนมีนาคม ถึงเดือนเมษายนของทุกๆ ปี ถึงมีราคาแพง บางปีมีราคาสูงกว่าผลละ 10 บาท ในปีนี้ก็เช่นเดียวกัน ราคามะนาวที่ตลาดเมืองใหม่ (จังหวัดเชียงใหม่) ผลเบอร์ใหญ่มีราคาสูงถึงผลละ 8 บาท (25 มีนาคม 2553) จึงทำให้หลายคนสนใจที่จะปลูกมะนาวเพื่อที่จะเอาไว้ใช้บริโภคในครัวเรือน หรือเอาไว้จำหน่ายในช่วงที่มะนาวมีราคาแพง แต่ส่วนใหญ่ก็มักจะพบกับความผิดหวังทั้งสิ้นเพราะมะนาวมักจะไปออกผลในช่วงที่ผลมะนาวมีราคาถูก ผลละไม่กี่บาท แต่พอถึงช่วงแพงก็กลับไม่ออกผลต้องไปซื้อมะนาวราคาแพงมารับประทานเช่นเดิม ดังนั้นการตัดสินใจที่จะปลูกมะนาวให้ได้ผล จึงจำเป็นต้องมองที่วัตถุประสงค์หลักของผู้ปลูกและความสามารถที่จะเอาใจใส่ดูแลต้นมะนาวว่ามีเวลามากน้อยเพียงใด เป็นองค์ประกอบหลัก เพราะในปัจจุบันมีสายพันธุ์มะนาวไม่น่าจะน้อยกว่า 20 พันธุ์ที่ปลุกในประเทศไทย แต่ละสายพันธุ์ก็จะมีข้อดี ข้อเสียที่แตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น ถ้าเกษตรกรต้องการปลูกมะนาวไว้สำหรับบริโภคในครัวเรือนเพียงไม่กี่ต้น ก็ควรเลือกใช้สายพันธุ์มะนาวที่ดูแลง่าย ไม่ต้องใช้สารเคมีในการป้องกันดูแลโรคและแมลงมากนัก เช่น พันธุ์พิจิตร 1  พันธุ์ด่านเกวียน (มะนาวน้ำหอม) หรือพันธุ์ตาฮิติ (มะนาวไร้เมล็ด) ทั้งหมดเป็นสายพันธุ์ที่ดูแลรักษาง่ายกว่าสายพันธุ์อื่นๆถึงแม้ว่าคุณภาพอาจจะสู้กับมะนาวแป้นรำไพหรือแป้นทะวายไม่ได้ แต่ก็การันตีว่าได้กินผลแน่นอนและยิ่งถ้าปลูกในวงบ่อซีเมนต์ (ขนาด 80 X 50 เซนติเมตร) ด้วยแล้ว มะนาวจะมีราคาแพงแค่ไหนก็ยังมีผลมะนาวทานตลอดทั้งปี แต่สำหรับผู้ที่ต้องการปลูกมะนาวเป็นอาชีพนั้น จะดูเฉพาะในช่วงที่มะนาวมีราคาแพงเพียงอย่างเดียวไม่ได้ เพราะว่าในช่วงที่มะนาวมีราคาแพงไม่ว่ามะนาวพันธุ์ไหนก็สามารถจำหน่ายได้ทั้งหมดแต่ถ้าเป็นในช่วงที่มะนาวมีราคาถูกบางสายพันธุ์อาจจะไม่สามารถจำหน่ายได้เลย หรือจะนำไปแปรรูปก็ใช้ไม่ได้ จึงจำเป็นต้องศึกษาให้ดี  ในปัจจุบันสวนขวัญพรรณไม้ได้รวบรวมสายพันธุ์มะนาว จากแหล่งต่างๆ ไว้ให้ศึกษามากกว่า 17 สายพันธุ์ เพื่อให้ผู้ที่สนใจต้องการปลูกมะนาวได้ศึกษาและตัดสินใจก่อนการเลือกซื้อ และใช้สำหรับการปรับปรุงสายพันธุ์ให้มีคุณภาพ ตอบสนองต่อความต้องการของเกษตรกรมากยิ่งขึ้น ถ้าใครสนใจก่อนการตัดสินใจปลูกก็สามารถเข้าศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ โดยติดต่อ คุณแป้ง 089-9993006



ส่วนเทคนิคการผลิตมะนาวนอกฤดูของสวนขวัญพรรณไม้ สายพันธุ์ที่ใช้ส่วนใหญ่ยังคงเป็นมะนาวพันธ์แป้นทะวาย หรือที่บางท่านอาจเรียกว่ามะนาวแป้นพวง แป้นเกษตร หรือเทียมเซ็ง เพราะเป็นมะนาวที่ออกดอกและติดผลง่าย ทนต่อโรคแคงเกอร์ได้ดีกว่ามะนาวพันธุ์แป้นรำไพ ถึงแม้ว่าจะมีความหนาของเปลือกหนากว่า แต่เมื่อนำมาวางจำหน่ายเทียบกับแป้นรำไพก็สามารถจำหน่ายได้ดีกว่า เพราะผลใหญ่ น้ำมาก กลิ่นและรดชาติเหมือนกัน จนผู้ซื้อยังแยกแยะไม่ออกดูแล้วก็คือมะนาวแป้น ส่วนวิธีการปลูกยังคงปลูกในดินปกติ แต่จะการบังคับโดยการตัดแต่งกิ่งและกำจัดผลออกในช่วงเดือนกรกฎาคม กระตุ้นให้แตกยอดอย่างน้อย 2 ชุดเพื่อให้ต้นมีความสมบูรณ์เต็มที่ โดยหลังจากตัดแต่งกิ่ง 15 วัน จะมีการฉีดพ่นปุ๋ยทางใบสูตร 0-52-34 ทุกๆ 7 วันเป็นเวลาต่อเนื่อง 2 เดือน เมื่อเข้าสู่เดือนตุลาคมก็จะเริ่มเห็นดอกมะนาว ซึ่งมะนาวชุดนี้ก็จะสามารถเก็บเกี่ยวได้ตั้งแต่เดือนกุมพันธ์ไปจะถึงเดือนเมษายน หลังจากนั้นก็จะทำการพักต้นจนกว่าจะถึงเดือนตุลาคม ถึงจะเริ่มทำการผลิตในรุ่นต่อไป ใน 1 ปี ผลิตแค่ 1 รุ่น ปัจจุบันต้นมะนาวมีอายุ 5 ปี สามารถเก็บผลผลิตเฉลี่ยได้ประมาณ 600 ผลต่อต้นในช่วงเดือน กุมภาพันธ์ ถึงเดือน เมษายน ก็นับว่าคุ้มค่าต่อการลงทุนเป็นอย่างยิ่ง ส่วนการผลิตมะนาวสายพันธ์อื่นๆ ก็มี เช่น มะนาวพันธุ์แป้นพิจิตร 1 ที่เน้นผลิตในวงบ่อเท่านั้น เพราะมะนาวพันธุ์แป้นพิจิตร 1 ถึงแม้ว่าจะเป็นสายพันธุ์ที่ดูแลง่าย แต่การออกดอกและติดผลจะสู้มะนาวพันธุ์แป้นทะวายหรือแป้นรำไพไม่ได้ เพราะมะนาวพันธุ์แป้นพิจิตร 1 เป็นมะนาวที่มีผลใหญ่ เปลือกหนา เมล็ดเยอะ ยิ่งถ้าปลูกลงดินจะบังคับให้ออกผลนอกฤดูยากมาก จึงต้องปลูกลงวงบ่อซีเมนต์เท่านั้น เพราะการปลูกลงวงบ่อจะบังคับให้ออกดอกและติดผลได้ดียิ่งขึ้น และสามารถทำให้ผลมีขนาดเล็กลง เปลือกบาง และมีเมล็ดน้อยลง จนเป็นที่ต้องการของตลาดได้มากยิ่งขึ้น ปัจจุบันจึงมีผู้สนใจปลูกมะนาวพันธุ์แป้นพิจิตร 1 มากยิ่งขึ้น ส่วนมะนาวพันธุ์แป้นดกพิเศษที่เกษตรกรหลายคนสนใจนั้น ทางสวนขวัญพรรณไม้ก็ได้ทำการศึกษาและปลูกไว้เช่นเดียวกัน มะนาวพันธุ์แป้นดกพิเศษ มีข้อดีหลายอย่าง เช่น การออกดอกติดผลที่ง่ายกว่าสายพันธุ์อื่นๆ ทุกสายพันธุ์ ทนโรคแคงเกอร์ได้ดีกว่าแป้นรำไพ คุณภาพผลผลิตเหมือนกับแป้นรำไพ เปลือกบาง น้ำเยอะ แต่ก็ยังคงเป็นสายพันธุ์ที่ต้องมีการดูแลรักษาพอสมควร นับว่าเป็นสายพันธุ์ที่น่าสนใจอีกสายพันธุ์หนึ่ง แต่ในปัจจุบันราคากิ่งพันธุ์ยังคงสูงมาก จึงอยากแนะนำให้ผู้ที่สนใจนำไปปลูก และขยายพันธุ์ต่อในภายหลัง